Kitap 4. Pratyahara, Dharana, Dhyana ve Samadhi
1. Guru olan ve nada1, bindu1 ve kala1 biçiminde olan, Siva'ya selamlar; bunlara adanmış kişi kusursuz durumu başarır. (maya'dan özgürleşir.)
2. Şimdi, ölümü yok eden, (sonsuz) mutluluğa götüren ve Brahman'da (erimenin) yüce saadetini veren Samadhi'nin mükemmel sürecini izah edeceğim.
3. ve 4. Raja-Yoga, Samadhi, Unmani, Manonmani, Amaratva (ölümsüzlük), Laya (erime), Tattva (Gerçek), Sunyasunya (boş olan ve yine de boş olmayan), Paramapada (yüce durum), Amanaska (aklın aşması), Advaita (dualitenin olmaması), Niralamba (desteksiz olması), Niranjana (saf), Jivanmukti (bedendeyken özgürleşme), Sahaja (doğal durum), ve Tura; tüm bunlar eş anlamlıdır.
5. (SAMADHI anlatılır): Tuzun suyla birleşmesi ve içinde erimesi gibi, benzer şekilde akıl ve Özben'in (Atman) birleşmesi Samadhi'dir.
6. Prana hareketsizken (Kumbhaka'dayken), ve akıl Özben içinde erimişken, bu uyum durumuna Samadhi denir.
7. Bu, arzu-fikirlerinin sonu olan, Jivatman ve Paramatman'ın birleşmesi olan denge durumuna Samadhi denir.
8. Kim Raja-Yoga'nın büyüklüğünü gerçekten bilir? Ruhsal bilgi (Jnana), özgürlük (mukti), sabitlik (sthiti) ve mükemmellik (siddhi) bir Guru'nun öğretisiyle başarılır.
9. Gerçek bir Guru'nun şefkati olmadan, duyusal zevklerin terki, gerçeğin algılaması ve Varlık'ın (sahajavastha, yani üstün durum) doğal halini başarmak zordur.
10. Büyük Güç (Kundalini) çeşitli Asana'larla, farklı Kumbhaka'larla ve Mudra'larla uyandırıldığında, Prana boş olanda (Brahmarandra'da) istirahattedir.
11. (Kundalini) Şakti'si uyanmış olan ve karman'lardan özgürleşmiş olan Yogin'de gerçek doğal Durum kendi kendine varolur.
12. Prana Susumna'nın içine aktığında ve akıl boş olanda eridiğinde, Yoga'yı bilen (aklın değişimlerini sonlandıran kişi) tüm karman'ların kökünü kazır.
13. Yer değiştirebilen ve değiştirmeyen tüm şeyleriyle, bu evrenin kollarına düştüğü Zaman'a karşı bile zafer kazanan, Ölümsüz olan, Selamlar sana.
14. Akıl eşitlik durumuna ulaştığında ve Prana Susumna boyunca hareket ettiğinde, Amorali, Vajroli ve Sahajoli olur.
15. Prana yaşadığı sürece (aktif olduğu sürece) ve akıl ölü olmadıkça (kullanılmaz durumdayken) Ruhsal bilgi nasıl akılda yükselir? Prana ve aklın ikisini de sakin hale gelmesine sebep olan kişi özgürlüğü başarır. Başka kimse bunu yapamaz.
16. Her zaman uygun yerde kalarak, susumna'yı açmayı ve Prana'yı merkezin (yani Susumna'nın) içinden akmasını iyi öğrenerek, bu Brahmarandhra'da tutulmalıdır.
17. Güneş ve Ay, gündüz ve gece biçiminde Zaman'ın (bölümlerini) yaratır. Susumna Zaman'ı tüketir. Bu bir sırdır.
18. Bu kafeste (bedende) 72,000 Nadi pasajı vardır. (Bunlardan) Susumna, Sambhu (Sambhavi Sakti)'e bağlı olan Güç'tür. Diğerleri (Ida, Pingala, vb.)'nın büyük bir faydası yoktur.
19. Nefes kontrol edildiğinde, gastrit ateş boyunca Kundalini uyandırılmalıdır ve hiç bir sınırlama olmadan Susumna'ya girdirilmelidir.
20. Prana Susumna boyunca akarken, Manonmani4 durumu başarılır. Yoksa, diğer uygulamalar Yogin için sadece çabadır.
21. Kim nefesi geçici olarak durdurursa (dizginlerse), aklı da dizginler. Kim aklı kontrol ederse, nefesi de kontrol eder.
22. Aklın (-fiilinin) iki nedeni vardır: Prana ve vasana'lar (eldeki eğilimler ve izlenimler). Kişi bunlardan birinde pasif hale gelirse, diğeri de sona erer.
23. Aklın sabitlendiği yerde Prana da geçeci olarak durdurulur; ve Prana tamamen kullanılmaz durumdayken, akıl da sakindir.
24. Akıl ve Prana süt ve su gibi birbirine karışmıştır, ve hareketleri aynıdır. Prana'nın (hareketi) olduğu yerde, aklın da (hareketi) vardır; aklın (hareketi) olan yerde, Prana'nın da (hareketi) vardır.
25. Eğer biri durdurulursa, diğeri de dinlenir. Biri hareket ederse, diğeri (de) hareket eder. Eğer sakinleştirilmezlerse, tüm duyular aktiftir; kontrol edilirlerse, özgürleşme durumu başarılır.
26. Civa ve akıl doğal olarak sabit değildir. Civa ve akıl bağlanırsa (yani sabitleştirilirse), bu dünyada başarılması imkansız olan nedir?
27. Oh, Paravati! Civa'da Prana gibi, harekete geçirildiğinde, hastalıkları yok eder; öldüğünde (yani pasif olduğunda) yaşam verir; bağlandığında, (kişinin) havada yükselmesini sağlar.
28. Akıl sabit olduğunda, Prana sabittir ve bundan dolayı semende de sabitlik vardır. Semenin sabit olmasında daima güç vardır ve bu bedene sabitlik verir.
29. Akıl duyu organlarının efendisidir; Prana aklın efendisidir; erime (laya) Prana'nın efendisidir ve bu erimenin temelinde Nada (içsel ses) vardır.
30. Bunun kendisine (aklın sukunetine) özgürleşme denilebilir; diğerleri bunun böyle olmadığını söyleyebilir. (Ancak) Prana ve akıl emme durumunda olduğunda, tanımlanamaz mutluluk bunu takip eder.
31. Nefes alış ve veriş geçici olarak durdurulduğunda, (duyularca) kavranan nesneler tamamen yok olduğunda, bedenin hiç bir hareketi olmadığında, ve aklın bir gelişimi olmadığında, Yogin için emmede (laya'da) başarı vardır.
32. Tüm mental değişimler (sankalpa) yok olduğunda ve fiziksel hareket olmadığında, emilmenin tanımlamaz durumu bunu takip eder – bu (emilme), Özben'ce bilinir ama kelimelerin erişiminin ötesindedir.
33. Görüş varsa (yönlendirildiğinde), (Brahman'da) emilme vardır. Tüm yaşayan canlıların içindeki elementlerde (dünya gibi) ve duyularda (duyma gibi) ve Güç'te (sakti) sonsuza dek varolan bunun (avidya'nın) ikisi de özelliksiz olanda (Brahman'da) erir.
34. İnsanlar “laya, laya” derler ama laya'nın doğası nedir? Laya, duyu nesnelerinin geçmişte kazanılmış eğilim ve izlenimlerin (vasanas) tekrar etmemesinden dolayı, duyu nesnelerinin hatırlanmamasıdır.
35. Veda'lar, Sastra'lar, Purana'lar (tüm insanların elinde bulunduğundan) fahişeler gibidir. Ama Sabhavi-mudra namuslu bir kadın gibi korunmalıdır.
36. SAMBHAVI-MUDRA (açıklanır): Göz kırpmadan dışa bakarken, konsantrasyonun bir iç nesnede (Muladhara'dan Brahmarandhra'ya herhangi bir çakrada) olması, Veda'larda ve Sastra'larda saklanan Sambhavi-mudra'dır.
37. Yogin içsel nesnede aklı ve nefesi erimiş olarak kalırsa, gözbebekleri hareketsizse, gözleri olmayanı algıladığı halde görmüyorsa (yani nesneleri kavramıyorsa), bu Sambhavi-mudra'dır. Bu, boş olandan ve olmayandan farklı olan, Sambhu'nun durumu bir Guru'nun lütfuyla başarıldığında, Gerçeklik kendini (Yogin'e) gösterir.
38. Sambhavi ve Khechari Mudra'lar (gözlerin) pozisyonu ve (aklın yönlendirildiği) yer farklı olduğu halde, boş olanda1, ilahi mutluluk şuurunun doğası olan (Atman'ın) aklın(ın) mutluluk emişini getirir.
39. Gözbebeklerini (burnun ucuna konsantre olunduğunda görülen) ışığa yönlendirin, ve kaşlarınızı biraz kaldırın. Aklı bir önceki uygulamadaki gibi konsantre edin, ve kısa sürede Unmani durumuna ulaşılır.
40. Bazılarının Agama1'nın tuzağıyla, bazılarının Vedik karışıklıkla, ve diğerlerini de dialektikle kafası karışır; hangisinin (Unmani avashta olan varoluş okyanusunu) geçmeyi sağlayacağını bilemez.
41. Yarı kapalı gözler ve sabit bir akılla, bakış burnun ucuna yönlendirilmiş olarak, Güneş (Pingala) ve Ay (Ida) bir uzatılma durumuna indirgenmiş, (bedeni, duyuları ve aklı) değişmez bir durumda olan kişi, herşeyin kaynağı olan, (kendisi) herşey olan, parlak olan, ilahi Gerçeklik olan ışık biçimindeki yere ulaşır. Bunun hakkında başka ne söylenebilir?
42. Linga1'ya gündüzleri de geceleri de ibadet etmeyin. Geceyi ve gündüzü durdurarak Linga'ya her zaman ibadet edilmelidir.
43. Sonra KHECHARI-MUDRA (anlatılır): sol ve sağ Nadi'lerde bulunan Prana, ortada (susumna'da) aktığında, Khechari-mudra durumu mükemmel hale gelir. Buna hiç şüphe yoktur.
44. Ida ve Pingala arasındaki boşluk (sunya) Prana'yı yuttuğunda, Khechari-mudra orada mükemmeldir. Bu şüphesiz gerçektir.
45. Ida ve Pingala arasındaki desteksiz (niralamba) boşlukta, Vyoma-çakra'nın olduğu yerde uygulanan Mudra'nın adı Khechari'dir.
46. Aydan akan (nektarın) pınarı (olan Khechari Mudra) görünen biçimdeki Siva'nın sevilenidir. Eşit olmayanın ağzı olan ilahi Susumna arkadan doldurulmalıdır ve (damağa doğru döndürülmüş dil ile doldurulmalıdır)
47. Susumna ayrıca (Prana'nın geçici olarak durdurulmasıyla) yakın yerden de doldurulmalıdır. (Ancak) o zaman gerçek Khechari'dir. Khechari Mudra uygulamasıyla, Unmani-avastha gelir.
48. İki kaşın arası Siva'nın yeridir, akıl burada sakindir. Bu durum Turya olarak bilinir (şuurun dördüncü durumu, uyanma, uyuma ve rüyasız uykunun ötesi) Burada, Zaman (Ölüm) yoktur.
49. Kişi, Yoga-uykusuna ulaşana dek Khechari uygulamalıdır. Yoga-uykusunda olan kişi için Zaman (Ölüm) varolmaz.
50. Aklı desteksiz bıraktıktan (tüm nesne ve kavramlardan özgürleştirdikten) sonra, kişi hiç bir şeyi düşünmemelidir. Kişi o zaman içi ve dışı akaşa ile dolmuş bir kap gibidir.
51. Dışsal nefes (Khechari uygulamasıyla) durduğunda, benzer şekilde ortada olan da durur (bedendeki nefes de geçici olarak durur). Buna şüphe yoktur. Sonra, Prana akılla birlikte kendi yerinde (Brahmarandhra1'da) sakin hale gelir.
52. Prana gidişini (yani Susumna boyunca) gece ve gündüz uygulayan (kişide), uygulamadaki Prana'nın emildiği yerde, akıl da emilir.
53. Kişi bedeni baştan ayağa (aydan akan) nektarla kaplamalıdır. O zaman kişi üstün bedene, büyük güce ve cesarete sahiptir. Böylece, Khechar (anlatılmıştır.)
54. Aklı Sakti'de (Kundalini'de) odaklayarak, ve Sakti'yi aklın merkezinde tutarak, aklı akılla gözlemle ve meditasyon nesnesinin yüce durumunu yap.
55. Özben'I (Atman'I) akaşanın ortasına ve akaşayı Özben'in ortasına koy; ve herşeyi akaşanın doğasına indirgeyerek başka hiç bir şey düşünme.
56. İçini boşalt, dışını boşalt, boşluktaki (akaşa'daki) bir kap gibi ol. İçte dol, dışta dol, bir okyanustaki kap gibi dolu ol. (Bu meditasyondaki bir Yogin'indurumudur.)
57. Ne dışsalla ilgili ne de içte olanla ilgili hiç bir düşünce olmamalıdır. Tüm düşünceleri dışlayarak kişi hiç bir şey düşünmemelidir.
58. Tüm evren sadece bir düşünce yumağıdır. Aklın oyunları sadece düşüncelerden yaratılmıştır. Düşüncelerden oluşan aklı geçerek, değişmez olanda sukuneti bul. Ey Rama, o zaman elbette Huzur'u bulacaksın.2
59. Ateşe atılmış kafur gibi, denizdeki tuz gibi, akıl da Gerçeklik ile irtibat kurduğunda çözünür.
60. Bilinebilen herşey bilinir, ve bilginin (kendisinin) akıl olduğu söylenir. Bilgi ve bilinebilen akılla birlikte kaybedildiğinde, ikinci bir başka yol yoktur. (yani dualite yoktur.)
61. Bu dünyada olan taşınır ve taşınmaz herşey, hepsi aklın görüntüleridir. Akıl fizik ötesi duruma (Unmani-bhava) ulaştığında, dualite deneyimlenmez.
62. Bilginin tüm nesnelerinin bırakılması gibi, akıl da (Mutlak'ta, Şuur'da, Mutluluk'ta) erimiştir. Akıl (bu şekilde) çözüldüğünde, geride (sadece) mutlaklık durumu (kaivalya) kalır.
63. Bunlar farklı araçları olan ve büyük eski öğretmenlerin kendi deneyimlerine dayanarak anlattıkları Samadhi'nin yollarıdır.
64. Susumna'ya, Kundalini'ye, Ay'dan akan nektara, Manonmani (durumuna) ve saf Şuur biçimindeki büyük Güç'e selam olsun.
65. Şimdi, Goroksanatha tarafından öğretilen ve Gerçek'i (direkt olarak) anlayamamış olan öğrenmemişler için bile uygun olan Nada'ya (anahata sesi, içsel ses) olan bağlılık uygulamasından bahsedeceğim.
66. İlksel Efendi (Şiva) laya'ya ulaşmak için on iki milyon beş yüz bin verimli yol olduğunu açıklamıştır; ama bizler sadece Nada'ya adanmanın laya(-ya olan yollarda) en önemli şey olduğunu düşünüyoruz.
67. Muktasana duruşunda oturan ve Sambhavi-mudra yapan Yogin, konsantre olmuş akılla sağ kulaktan duyulan içsel sesi dinlemelidir.
68. Kulakları, iki gözü, burnu ve ağzı kapat; o zaman saf Susumna pasajında net ve farklı bir ses duyulur.
69. Tüm Yogik uygulamalarda dört aşama vardır: Arambha, Ghata, Paricaya ve Nispatti.
70. Şimdi ARAMBHAVASHTA (anlatılır): Brahma kilidi (Anahata'da bulunan Brahmagranthi) (pranayama ile) açıldığında, boşluktan (kalpteki sunya4 veya akaşa'dan) bir mutluluk ortaya çıkar. Beden (-in ortasında) (mücevher sesine benzer) çeşitli çıngırtılar ve sesler (ananhata-dhvani) duyulur.
71. Boşlukta (ses) başladığında, Yogin parlak bir bedene sahip olur, ışık saçar, güzel kokusu vardır, hastalıklardan kurtulmuştur ve kalbi doludur (yani Prana ve mutlulukla dolmuştur).
72. Sonra GHATAVASHTA (anlatılır): İkinci (aşamada), Prana (Apana, Nada ve Bindu ile) birleşir ve orta çakraya3 girer. O zaman Yogin duruşunda (asana'da) sabit hale gelir, bilge olur ve Tanrılarla karşılaştırılabilir.
73. Visnu kilidi (boğazdaki Vişnu-granthi) (Kumbhaka'daki Prana ile) açıldığında, ilahi mutluluk sözü vardır. O zaman Atisunya'da4 büyük bir davulun gürleyen sesi yükselir.
74. Sonra PARICAYAVASHTA (anlatılır): Üçüncü aşamada bir davulun sesi (iki kaşın arasındaki) akaşada duyulur. O zaman (Prana) tüm siddhi'lerin yeri olan Mahasunya'ya ulaşır.
75. Aklın (seslerin duyulmasından dolayı ortaya çıkan) mutluluk durumunun ötesine gidildiğinde, (Atman'ın) doğal mutlulk durumu deneyimi vardır. O zaman kişi (salgılardaki) düzensizlikten, acıdan, yaşılılıktan, hastalıktan açlıktan ve uykudan kurtulur.
76. Sonra NISPATTYAVASHTA (anlatılır): Rudra kilidi (Ajna Çakradaki Rudra-granthi) kırıldığında, Prana (iki kaş arasındaki akaşada olan) Ishvara'nın yerine ulaşır. O zaman oradaki Nispatti vina (yaylı bir enstrüman) rezonansı olan bir flütün sesi olarak duyulur.
77. Aklın birlikteliğine (özne-nesne dualitesinin var olmamasına) Raja-Yoga denir. Böyle bir Yogin, varoluşun ve yıkımın ustası olarak, Ishvara'ya denk hale gelir.
78. Orada özgürlük olsa da olmasa da, burada mükemmel mutluluk vardır. Emilmeden (laya'dan) ortaya çıkan bu mutluluk Raja-Yoga ile sağlanır.
79. Raja-Yoga bilgisi olmayan Hatha-Yogin'ler vardır. Ben onlara çabalarının meyvelerini almayan uygulayıcılar olarak bakıyorum.
80. İki kaş arasında (-ki boşluğa) yapılan tefekkür, benim görüşüme göre, kişiyi kısa zamanda Unmani-avashta'ya ulaşmaya götürür. Orta seviyede zeki kişiler için bile, bu Raja-Yoga durumuna ulaşmada uygun bir yoldur. Nada'dan ortaya çıkan emilme durumu anında deneyim verir (sonuç verir ).
81. Nada konsantrasyonuyla Samadhi durumunda kalan büyük Yogin'in kalpleri, tüm tanımlamaların üstünde olan ve sadece kutsanmış Öğretmen (Sri Gurunatha'nın) bildiği Mutlulukla doludur.
82. Tefekkürdeki kişi (muni) ellerinin (baş parmaklarıyla) kulaklarını tıkayarak, değişmez olana (Turya'ya) ulaşana dek aklını mistik sese odaklamalıdır.
83. Muhafaza edilen dinleme süreci boyunca, içsel ses dışsal sesi boğar. (Kendini Nada'ya adamış) Yogin onbeş günde akıldaki dengesizlileri yener ve mutlu hale gelir.
84. Uygulamanın iç aşamalarında çeşitli göze çarpan, içsel sesler duyulur. Ama bir ilerleme kaydedildiğinde, daha süptil (sesler) duyulur.
85. ve 86. Başlangıçta bedende; okyanusa, buluta, bakır davula ve jarjara davuluna benzeyen çeşitli sesler duyulur. Orta (safhada) davula (mardala), kabuk boruya, zile ve boynuza benzer sesler duyulur. Sonunda, çınlayan çanlar, flüt, vina va arı sesleri duyulur. Bu çeşitli sesler bedenin ortasından duyulur.
87. Bulutlara ve bakır davula benzer yüksek seli sesler duyulduğunda bile, dikkat sadece daha süptil ve daha da süptil seslere verilmelidir.
88. Doğası gereği sabit olamyan dikkat, kaba olandan süptil olan (seslere) çekilse bile, ya da süptilden (içsel seslerden) kaba olana çekilse bile, dikkatin başka hiç bir yerde dolaşmasına izin verilmemelidir.
89. Akıl öncelikle hangi içsel sese dikkatini verirse versin, orada akıl sabitliğe kavuşur, ve bu sesle birlikte (akıl) da çözünür.
90. Bal içen bir arının kokuyu önemsememesi gibi, Nada'da eriyen akıl da (zevk) nesnelerine özlem duymaz.
91. Nada'nın keskin çelik üvendiresi kızışmış bir fil gibi olan (kontrolü zor olan) ve duyu-nesnelerinin bahçesinde gezinen aklı verimli olarak frenler.
92. Akıl, (sürekli olarak kendini duyu-nesneleri ile kendini tanımlamasından dolayı oluşan) huzursuzluğunu yendiğinde, Nada'da (sabit olarak) durduğunda, kanatlarını kaybetmiş bir kuş gibi tamamen hareketsiz hale gelir.
93. Yoga'da hakimiyeti başarmayı arzulayan kişi tüm mental fiillerini bir kenara koymalıdır ve tamamen konsantre olmuş bir akılla sadece Nada üzerine meditasyon yapmalıdır.
94. Nada içteki geyiği (yani aklı) tuzağa düşüren bir ağ gibidir ve Nada aynı zamanda içteki geyiği (aklı) öldüren avcıdır.
95. Nada kendini kontrol edenin (Yogin) içindeki atı (aklı) kilitleyen bir sürgü gibidir. Bir Yogin bu yüzden her gün Nada üzerine meditasyon yapmalıdır.
96. Akıl civa gibidir, Nada fiiliyle sülfür gibi bağlanır (katı hale getirilmesi) ve huzursuzluğundan kurtulur ve kişinin desteği olmayan gökyüzüne (Brahman'a) hareketini sağlar.
97. Akıl içteki bir yılan gibidir, Nada'yı duyunca diğer herşeyi unutur ve tek bir şeyde eriyerek başka hiç bir yere hareket etmez.
98. Bir parça odunda yanan ateş (yanmış) odunla yatışır. Aynı şekilde, Nada'ya yönelmiş akıl da Nada'nın içinde erir.
99. Akıl, çanların vb'nin sesiyle ilgisi çekilmiş ve sabit tutulan ve Prana'yı kontrol etmede usta olan biri tarafından kolayca öldürülen (yani tamamen sessizleşmiş) bir geyik gibidir.
100. Duyulan mistik rezonansın sesi vardır. Bu sesin özü, (aydınlanmışın, mutlak Şuurun) )(yüce) bilgi nesnesidir. Akıl bu bilgi nesnesiyle bir hale gelir. Akıl orada çözünür. Bu yüce Vişnu durumudur. (herşeye nüfuz etmiş Özben durumu)
101. Akaşa kavramı ses duyuldukça varolur. Yüce Gerçeklik (Brahman) olan Sessizliğe yüce Özben (Atman) denir.
102. Mistik Nada'nın doğasıyla ilgili duyulan her şey Şakti'dir. Bu tüm elementlerin (tattva'ların) çözüldüğü şekilsiz olan (varlık), yüce Efendi'dir (Pramesvara). Böylece Nada araştırması biter.
103. Tüm Hatha- ve Laya-Yoga süreçleri Raja-Yoga'ya erişmenin araçlarıdır. Raja-Yoga'ya erişen kişi, Zaman'a (Ölüm'e) karşı zafer kazanır.
104. Akıl (tattva) tohumdur, Hatha-Yoga topraktır ve tamamen arzusuzluk da sudur. Bu üçüyle Unmani-avashta olan Kalpa-vrksa5, hemen ortaya çıkar.
105. Nada üzerine yapılan sürekli meditasyonla, tüm arzu edilmeyen yığılı duran eğilimlerden kurtulunur. Akıl ve Prana kesin lekesiz olanda (Guna'ları ya da değerleri olmayan Şuurda) erir.
106. Unmani-avashta'da, beden kesinlikle bir ağaç gövdesi gibi olur ve Yogin büyük bir davulun ya da kabuk borunun sesini bile duymaz.
107. Tüm durumların6 ötesine geçen ve tüm düşüncelerden (ve hatıralardan) kurtulan ve ölü gibi görünen (dışsal uyarıcılara tepki vermeyen) Yogin şüphesiz özgürleşmiştir.
108. Samadhi'deki bir Yogin zaman süreci (ölüm) tarafından yutulmaz; fiilin (meyvesinden) etkilenmez (karma); hiç bir etki altına (hiç bir kişinin, büyünün vb.) alınamaz.
109. Samadhi'deki Yogin kokuyu, tadı, biçim veya rengi, dokunuşu ya da sesi anlamaz; kendini ya da diğerlerini idrak etmez.
110. Aklı ne uyuyan ne de uyanık olan, aklı hatıralardan ve unutkanlıklardan (vismrti) kurtulmuş olan, ne kayıtsızlık içine giren ne de bir fiilde bulunan kişi – elbette özgürleşmiştir.
111. Samadhi'deki Yogin sıcak ve soğuktan, zevk ve acıdan, onur ve onursuzluktan etkilenmez.
112. Zinde (duyuları ve aklı açık ve dumanlı olmayan), uyanma durumunda olan, yine de uykudaymış gibi görünen, (Kumbhaka'dan ötürü) nefes vermeyen ve nefes almayan kişi özgürleşmiş kişidir.
113. Samadhi'deki yogin hiç bir silaha karşı savunmasız değildir, kimse tarafından saldırılamaz, bir mantra ya da yantra kullanımıyla kontrol altına alınamaz.
114. Prana orta yolda (Susumna'da) akmadığı ve Brahmarandhra'ya girdiği sürece, semen nefes kontrolüyle sabit hale gelmediği sürece, akıl meditasyonda doğal durumunu yansıtmadığı sürece, ruhsal bilgiden bahsedenler sadece palavracı, kendini metheden ve yanlış boş laflara düşkünlük gösterirler.
